(Recenzja) Zesłańcy

Nie samymi nowościami komiksowymi człowiek żyje, niekiedy trzeba również poczytać starsze rzeczy. W jednym ze sklepów komiksowych można za niewielkie pieniądze kupić naprawdę wartościowe komiksy z lat 90-tych. Warto też o nich pisać. Może dzięki temu ktoś przypomni sobie o jakimś tytule znanym z dzieciństwa, a kogoś innego z kolei zachęci do zapoznania się ze starszymi tytułami.

Zaopatrując się ostatnio w Trupa i Sofę, wyszukałem komiks wydany w 1989 roku pt. Zesłańcy. Za jego scenariusz odpowiada Anna Banach, a rysunki powstały dzięki Jerzemu Wróblewskiemu. To drugie nazwisko jest znane chyba każdemu czytelnikowi komiksu w Polsce. To właśnie on odpowiada m.in. za serię Tajemnica Złotej Maczety, a przede wszystkim za Kapitana Żbika. Był to (zmarł w 1991 roku) artysta bardzo pracowity. Stworzył i opublikował ponad 60 komiksów co jest wynikiem niezwykłym jak na polskie warunki. Wiele z nich powstało na zamówienie ówczesnych „możnowładców”, ale sam nie angażował się politycznie, choć nie przepadał za władzą i ustrojem rodem z PRL.

W Zesłańcach pokazał on kilka epizodów z życia Maurycego Beniowskiego. Jest to postać mało znana i popularna w Polsce, co może dziwić tych, którzy zapoznali się głębiej z jego biografią. Ja sam dowiedziałem się o nim czytając jeden z numerów National Geographic Traveler. W artykule zamieszczonym w czasopiśmie Martyny Wojciechowskiej, skupiono się na pobycie Beniowskiego na Madagaskarze, gdzie miał za zadanie zorganizowanie kolonii. Wypełnił je perfekcyjnie co przyniosło mu sławę w całej Europie (głównie Francji), a także w Ameryce Południowej.

Zeszyt Wróblewskiego opowiada o wcześniejszych etapach życia Polaka. Zesłańcy latami "obejmują" okres od 1968 –  brał wtedy udział w konfederacji barskiej – do ok. 1771 roku, kiedy po wielu przygodach (m.in. uwięzienie na Kamczatce i zawiązanie spisku) wyruszył w podróż na opanowanej (wraz z współtowarzyszami zbrojnego powstania) korwecie „Św. Piotr i Św. Paweł”do Makao W tym czasie w życiu Beniowskiego wydarzyło się mnóstwo przygód i zmian. Poza wspomnianym wyżej uwięzieniem, m.in. ożenił się z Zuzanną Hensch. Te epizody narysował właśnie twórca Żbika. 

Zeszyt składa się z 50 stron, co nie jest liczbą – w moim przekonaniu – wystarczającą do pokazania tak barwnego i interesującego życia. W scenariuszu widać pewne niedociągnięcia i braki. Akcja dzieje się za szybko, pojawiają się bardzo duże przeskoki z jednego epizodu na drugi, co niekiedy nawet utrudnia odbiór i zrozumienie całości zeszytu. Ktoś, kto nie ma pojęcia o życiu Beniowskiego, może mieć problem z połapaniem się o co właściwie chodzi. Niestety będąc ograniczonym ilością miejsca, nie można rozbudować wielu wątków, a szkoda, bo pomysł na historię jest bardzo ciekawy, a samo życie bohatera mogłoby być gotowym scenariuszem do pasjonującej przygodowo – historycznej serii komiksowej.

Niedociągnięcia w fabule nadrabia jednak oprawa wizualna komiksu. Rysunki są efektowne i bardzo realistyczne, a największe wrażenie robią kadry, w których akcja dzieje się na zewnątrz budynków czy statków. Niektóre rysunki przypominają zminiaturyzowane obrazki, gotowe do powieszenia na ścianie. W pamięć zapadła mi – choć jest to epizod bardzo krótki – scena rozgrywająca się u wybrzeża Japonii. Jest tam jeden kadr, na którym widać charakterystyczny dla tego kraju dom stojący wokół drzew, a w oddali odpływający statek. Kadr minimalistyczny, ale robiący wrażenie. Wróblewski bardzo dobrze oddaje na swoich rysunkach ludzką fizjonomię. Choć postaci jest tu naprawdę dużo, licząc z tymi epizodycznymi, to są one bardzo różnorodne i nie ma problemu w odróżnieniu kolejnych bohaterów.

Zeszyt jest niezłą historią przygodową, a gdyby autorzy zdecydowali się rozbudować go nieco, czy nawet stworzyć jakąś serie byłby jeszcze ciekawszy. Tak niestety widać, że czegoś mu brakuje. Odnosi się wrażenie, że jest to historia wyrwana z kontekstu. Warto również napisać kilka słów o kwestiach technicznych. Jak już wspomniałem, zeszyt składa się z 50 stron, oprawionych w miękką okładkę. Co ciekawe kolory na kadrach pomimo tak dużego upływu lat, wciąż są bardzo wyraźne, a papier nie jest pożółkły. Swoją droga jest to papier naprawdę niezłej jakości. Specyficzne jest wypełnienie dymków dialogami. Litery są w nich wręcz ogromne w porównaniu do innych komiksów. Wygląda dość oryginalnie, ale zabieg taki spowodował, że tekst jest niezwykle czytelny. Ostatnia strona okładki to portret Beniowskiego i tekstowo przedstawiona historia jego życia. Polecam jej przeczytanie, co ułatwi odnalezienie się w komiksie i umiejscowienie narysowanej historii w ramy czasowe.

Według mnie jeśli ktoś lubi starszą formę komiksową, powinien się zainteresować się tym zeszytem, choćby po to, aby dowiedzieć się kim był Maurycy Beniowski. To taka druga – nieco ukryta – rola tego komiksu. Zapoznanie czytelników z nieznanym powszechnie bohaterem, który był i jest popularny za granicami własnej Ojczyzny. Ja bardzo lubię taki starszy styl rysowania, który przypomina obrazy malowane kredkami. Mają one coś w sobie, co mnie przyciąga do nich. Jeśli i Ty Drogi Czytelniku jesteś otwarty na tego typu rysunki to zachęcam do szperania w antykwariatach i szukania tego zeszytu. Zawarta w nim jest spora część historii polskiego komiksu, choćby w osobie rysownika.

Zesłańcy

Rysunek: Jerzy Wróblewski

Scenariusz: Anna Banach

Wydawnictwo: Krajowa Agencja Wydawnicza

Rok wydania: 1989

Liczba stron: 50

Okładka: miękka

Nakład: 200 350