(Recenzja) Michael Booth - Japonia, Chiny i Korea. O ludziach skłóconych na śmierć i życie

Książka „Japonia, Chiny i Korea. O ludziach skłóconych na śmierć i życie” Michaela Booth’a z Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego reklamowane jest na okładce, jako „barwna, sugestywna i niezwykle zabawna książka, będąca połączeniem relacji z podróży z zarysem historii i polityki tamtego regionu”. I tutaj moje veto albo może bardziej wyrażenie zdziwienia, gdyż zarówno w trakcie, jak i już po zakończeniu lektury nawet przez chwilę nie miałem w sobie poczucia tego, że obcuje z publikacją zabawną. Wręcz odwrotnie, mam wrażenie, że jest to książka bardzo poważna, poruszająca niezwykle trudne zagadnienia i bardziej smuci i skłania do refleksji, aniżeli jest zabawna. Być może jest to kwestia tego, że darzę Japonię tak wielkim uczuciem, ale czytając o tym, o czym pisze autor – i to pomimo faktu, że większość rzeczy jest mi znana – nie raz i nie dwa miałem poczucie zwątpienia, szoku. I owszem zgodzę się, że Booth, ma lekkie pióro (czemu dał przykład również w innych swoich publikacjach) i, że wtrąca tu i owdzie mały żart, natomiast cała atmosfera tej publikacji jest daleka od żartobliwej. I żeby być dobrze zrozumianym, absolutnie nie należy traktować tego, jak wady. Więcej poniżej.

„Japonia, Chiny i Korea…” tytuł sam w sobie bardzo dużo mówi o tym, czym jest ta publikacja. Booth swego czasu przeżył niezwykłą przygodę i zwiedził całą trójcę azjatyckich miast (a na dokładkę jeszcze Tajwan), gdyż postanowił na własne oczy przekonać się, z czego wynika wzajemna niechęć mieszkańców tych państw, która niekiedy jest wynikiem spraw błahych, natomiast niekiedy są to zaszłości naprawdę ważne. Historia każdego z krajów jest bogata, ale też niekiedy trudna. Japonia niestety bardzo często występuje tutaj w ramach tego złego, czarnego charakteru, który ma na sumieniu wiele wstydliwych rzeczy. „Kobiety pocieszycielki”, Nankin, okupacja…powodów do negatywnych uczuć jest wiele i autor w swojej publikacji stara się je nakreślić, ale też poznać rację tych występujących w roli poszkodowanych. Oddaje im głos, z zaciekawieniem wysłuchuje i daje się wypowiedzieć, tak aby i czytelnik mógł poznać ich wersję. Nawet jeśli są to niekiedy wypowiedzi dość absurdalne (i to z obydwu stron), to jednak tego typu podejście pozwala dość dogłębnie zanurzyć się w prezentowane zagadnienie. Wspomniałem w przydługim wstępie, że nie jest to publikacja wesoła, a nie jest z tego powodu, że Japończycy dopuszczali się rzeczy bezwzględnych i nie da się takich rzeczy opisać w sposób humorystyczny. Stąd też ta unosząca się nad publikacją ciężka atmosfera. Siłą tej książki z pewnością jest natomiast to, że autor po pierwsze oddaje głos obydwu stronom, po drugie to, że dogłębnie analizuje poruszane kwestie, a po trzecie, pomimo swojego uczucia do Japonii, jest obiektywny. Mało tego, to opowiada o nich, będąc na miejscu i rozmawiając z najbardziej zaangażowanymi osobami. Takie podejście nadaje dodatkowego charakteru i wiarygodności publikacji. Lekkie autorskie pióro w połączeniu z żywym językiem i różnorodnymi bohaterami w efekcie finalnym powoduje, że książka jest niezwykle barwną i interesującą lekcją. Lekcją, która w żadnym wypadku nie nudzi, a która powoduje, że żyjemy opisywanymi wydarzeniami. I choć dla mnie, jako miłośnika Kraju Kwitnącej Wiśni, ciężko czytało się o zbrodniach popełnianych przez Japończyków, to nie sposób odmówić autorowi obiektywnego spojrzenia na świat i poruszane w książce kwestie.

Dodatkową wartością jest to, że pomimo faktu, iż zagadnienia są dość powszechnie znane, każdemu, ktoś trochę Azją się interesuje, to jego rozmówcy dodają do tych znanych spraw garstkę nowego, świeżego spojrzenia. Zresztą sama konstrukcja tej publikacji jest świeża. To nie jest książka sensu stricto historyczna, a raczej reportaż z wyjazdu pogłębiony o ważne analizy, które pozwalają spojrzeć z innej perspektywy na Azję, jednocześnie ułatwiając zrozumienie i budując wręcz pewien pomost porozumienia. Ponadto, autor zabiera nas w podróż po zwyczajnie - i po ludzku - interesujących miejscach i pozwala je poznać. Są to miejsca, których próżno szukać w przewodnikach, a które warto de facto poznać. W przewodnikach nie znajdziecie też kilku innych rzeczy, które odnajdziecie tutaj. Booth pochyla się nad systemem edukacji nad tym, skąd w ludziach nadal tyle gniewu i złości, wytyka im często pewną hipokryzję, ale też sposób myślenia mieszkańców azjatyckich państw.

Emocji podczas lektury tej publikacji jest naprawdę sporo, jest złość, jest nadzieja, jest niekiedy zwątpienie. Both jednak na końcu pokazuje, że to, co działo się w Azji, i to, co podzieliło te cztery kraje, może się zdarzyć wszędzie, że nikt nie jest doskonały, ale że wraz z nadejściem młodego pokolenia rośnie szansa na pogodzenie.

Japonia, Chiny i Korea. O ludziach skłóconych na śmierć i życie

Autor: Booth Michael

Wydawca: Bo.wiem Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

ISBN: 978-83-233-4913-6