Historie okupacyjne i W cieniu gwiazdy to dwie części autobiograficznej historii narysowanej przez łódzkiego rysownika Zygmunta Similaka. Czytelnicy „Półki” znają go już zapewne z recenzowanej Bitwy pod Grunwaldem. Tym razem autor postanowił skupić się nieco na własnym życiu, które spędził w Łodzi oraz podłódzkim Tuszynie. Historie autobiograficzne w świecie komiksowym nie należą do rzadkości, gdzieś wyczytałem nawet (z opinią się nie zgadzam), że jest to najprostszy sposób na komiksowy scenariusz. Różni twórcy podchodzą do tego tematu w całkiem odmienny sposób. Jedni opisują swoje wizyty w burdelach, a inni – tak jak Zygmunt Similak - swoje wspomnienia z czasów dwóch okupacji: niemieckiej i tej, która nastąpiła zaraz po, czyli sowieckiej. Która tematyka jest ciekawsza pozostawiam do wyboru każdemu z Was z osobna.
Historie Okupacyjne z umieszczonym podtytułem Antologia część I, to wspomnienia autora z czasów II Wojny Światowej i niemieckiej okupacji, pod którą znalazło się rodzinne miasto autora, czyli Łódź. Cała opowieść zaczyna się od pierwszych dni walk, a kończy po wkroczeniu do miasta Sowietów. Oczywiście nie jest to zapis prowadzony dzień po dniu, a raczej luźne wspomnienia poszczególnych wydarzeń, które zapadły autorowi w pamięć. Warto pamiętać, że zaprezentowane są one z perspektywy dziecka, którym był wówczas Zygmunt Similak. Młodsi zupełnie inaczej patrzą na pewne sprawy, część jest dla nich niejasna, a i problemy są nieco odmienne od tych, które mają dorośli. Dla jednych i drugich natomiast z pewnością nie był to czas łatwy. Widać to zresztą na kartach komiksu, gdzie co i rusz bohater pakuje się w nowe kłopoty. Z perspektywy czasu to co zobaczymy wydawać się może zabawne, ale nie należy zapominać, że wówczas za wszystko groziła kara śmierci lub wywózka. Zygmunt Similak nie boi się jednak opowiadać też o rzeczach tragicznych, dzięki czemu widzimy jak na młodych ludzi (którzy przeżyli te tragiczne czasy) wpływały wydarzenie wojenne. Mamy tu więc epizod o wyrabianiu mydła z ludzi czy zemstę której dokonują młodzi Polacy na niemieckich jeńcach. To wszystko tematy trudne, ale i dla nich znalazło się miejsce w tym komiksie.
Część druga – W cieniu gwiazdy – to z kolei opowieść o czasach okupacji sowieckiej. Ci, którzy przybyli do Polski jako wyzwoliciele, za chwilę stali się jej kolejnymi oprawcami, a Zygmunt Similak na planszach komiksu ukazuje ich brutalność, a niekiedy nieprawdopodobną głupotę i zacofanie (scena ze „zdmuchiwaną” żarówką). Możemy też obserwować jak zmieniało się podejście ludności do "wyzwolicieli". Wystarczy spojrzeć na pierwszą planszę komiksu, na której widzimy uradowanych Łodzian i skonfrontować to z dalszą częścią historii, gdzie Sowieci kradną, niszczą i mordują, wprowadzając z każdym kolejnym dniem coraz większy strach wśród mieszkańców Miasta Włókniarzy.
Jak to jednak w młodzieńczych latach bywa, nie wszystkie dni były szare i smutne. Widzimy więc również grających w hokeja lub piłkę młodzieńców czy jazdę konną, będącą specjalnością Tomka, przyjaciela głównego bohatera. To, że większość z tych zajęć kończyło się źle to już inna sprawa. Album W cieniu gwiazdy składa się z dwóch części. Pierwsza to pobyt w Łodzi, a druga to historia oparta na wspomnieniach z czasów, w których Zygmunt Similak należał do harcerstwa. Dla mnie osobiście jest to najciekawszy fragment albumu. To właśnie tutaj porusza on niezwykle ważne sprawy jak Powstanie Warszawskie i stosunek ludności cywilnej do tego bohaterskiego zrywu czy indoktrynacja, której poddawani byli młodzi ludzie – symbolicznym może być nakaz zmazania korony z głowy orła umieszczonego w herbie polskim przed obozem harcerskim.
Jak to jednak w młodzieńczych latach bywa, nie wszystkie dni były szare i smutne. Widzimy więc również grających w hokeja lub piłkę młodzieńców czy jazdę konną, będącą specjalnością Tomka, przyjaciela głównego bohatera. To, że większość z tych zajęć kończyło się źle to już inna sprawa. Album W cieniu gwiazdy składa się z dwóch części. Pierwsza to pobyt w Łodzi, a druga to historia oparta na wspomnieniach z czasów, w których Zygmunt Similak należał do harcerstwa. Dla mnie osobiście jest to najciekawszy fragment albumu. To właśnie tutaj porusza on niezwykle ważne sprawy jak Powstanie Warszawskie i stosunek ludności cywilnej do tego bohaterskiego zrywu czy indoktrynacja, której poddawani byli młodzi ludzie – symbolicznym może być nakaz zmazania korony z głowy orła umieszczonego w herbie polskim przed obozem harcerskim.
Osobną kwestią jest wyborne zakończenie, z którego dowiadujemy się jak w ogóle autor trafił do światka komiksowego. Zdradzę Wam tylko, że w gościnnych występach pojawią się również Wicek i Wacek oraz Agapit Krupka (taka postać z komiksu publikowanego kiedyś na łamach Dziennika Łódzkiego).
W obydwu komiksach Zygmunt Similak dokonał bardzo ciekawego zabiegu, a mianowicie pomieszania sennych koszmarów dziecka z rzeczywistością. Wydarzenia dziejące się wówczas w Polsce nie mogły pozostać bez wpływu na psychikę młodego człowieka, co ma odzwierciedlenie właśnie w jego nocnych koszmarach. Przyznać też trzeba, że obydwa światy są równie przerażające.
Jeśli chodzi o graficzną stronę historii jest ona utrzymana w czarno białych barwach. Rysunki Zygmunta Similaka można określić, jako uproszczone, utrzymane w realistycznej konwencji, ale nie jest trudno dostrzec w nich „satyrycznej maniery”. Całość jednak w moim przekonaniu odbiera się bardzo dobrze i co najważniejsze pasuje do scenariusza. W tego typu opowieściach nie detale umieszczone w kadrach są przecież najważniejsze. Historia opowiadana jest z perspektywy jej autora, który prowadzi narrację i to na niej w większości skupia się warstwa tekstowa komiksu. Dialogów jest mniej i są one na ogół krótkie. To powoduje, że obydwa komiksy odbiera się jako formę pamiętnika, a przy okazji zwiększa zainteresowanie czytelnika, a także nieco dynamizuje akcję.
W obydwu komiksach Zygmunt Similak dokonał bardzo ciekawego zabiegu, a mianowicie pomieszania sennych koszmarów dziecka z rzeczywistością. Wydarzenia dziejące się wówczas w Polsce nie mogły pozostać bez wpływu na psychikę młodego człowieka, co ma odzwierciedlenie właśnie w jego nocnych koszmarach. Przyznać też trzeba, że obydwa światy są równie przerażające.
Jeśli chodzi o graficzną stronę historii jest ona utrzymana w czarno białych barwach. Rysunki Zygmunta Similaka można określić, jako uproszczone, utrzymane w realistycznej konwencji, ale nie jest trudno dostrzec w nich „satyrycznej maniery”. Całość jednak w moim przekonaniu odbiera się bardzo dobrze i co najważniejsze pasuje do scenariusza. W tego typu opowieściach nie detale umieszczone w kadrach są przecież najważniejsze. Historia opowiadana jest z perspektywy jej autora, który prowadzi narrację i to na niej w większości skupia się warstwa tekstowa komiksu. Dialogów jest mniej i są one na ogół krótkie. To powoduje, że obydwa komiksy odbiera się jako formę pamiętnika, a przy okazji zwiększa zainteresowanie czytelnika, a także nieco dynamizuje akcję.
Od strony technicznej obydwa albumy prezentują się bardzo podobnie. Ponad 50 stron czarno - białej historii, oprawionej w miękką okładkę. W części pierwszej znalazło się dodatkowo jeszcze miejsce na wywiad z autorem i kilka jego bonusowych rysunków.
Dla mnie osobiście jest to komiks bardzo ważny z różnych względów. Tym najważniejszym jest taki, że historia dzieje się w moim rodzinnym mieście co sprawia, że przeżywam ją i odbieram bardzo osobiście. Szczególnie raz serce zabiło mocniej, gdy autor ukazał scenę, w której widać jak bezwzględni Niemcy palą więzienie na Radogoszczu, a do osób, które chcą się ratować, skacząc z okien (lub chowających się w beczkach z wodą) strzelają jak do kaczek. Jest to jeden z tragiczniejszych epizodów w historii Łodzi, o którym mieszkańcy miasta pamiętają do dziś. Dobrze, że i rysownik o nim wspomina. Z autorem łączy mnie więc w jakiś sposób to, że jego mama miała do miejsca terroru trafić, ale zdążyła się ukryć, a mój dziadek, który tam był, został wywieziony do Niemiec na roboty przymusowe przed dokonaną masakrą. Obydwoje więc cudem uniknęli śmierci w murach nazistowskiego więzienia.
Dla mnie osobiście jest to komiks bardzo ważny z różnych względów. Tym najważniejszym jest taki, że historia dzieje się w moim rodzinnym mieście co sprawia, że przeżywam ją i odbieram bardzo osobiście. Szczególnie raz serce zabiło mocniej, gdy autor ukazał scenę, w której widać jak bezwzględni Niemcy palą więzienie na Radogoszczu, a do osób, które chcą się ratować, skacząc z okien (lub chowających się w beczkach z wodą) strzelają jak do kaczek. Jest to jeden z tragiczniejszych epizodów w historii Łodzi, o którym mieszkańcy miasta pamiętają do dziś. Dobrze, że i rysownik o nim wspomina. Z autorem łączy mnie więc w jakiś sposób to, że jego mama miała do miejsca terroru trafić, ale zdążyła się ukryć, a mój dziadek, który tam był, został wywieziony do Niemiec na roboty przymusowe przed dokonaną masakrą. Obydwoje więc cudem uniknęli śmierci w murach nazistowskiego więzienia.
Zygmunt Similak Autobiografia cz. #1 i #2 Historie okupacyjne / W cieniu gwiazdy
Scenariusz: Zygmunt Similak
Rysunek: Zygmunt Similak
Wydawnictwo: Robert Zaręba
Wydanie I: 10/2009 i 12/2010
Liczba stron: 54 i 56
Format: A4
Oprawa: miękka
Papier: matowy
Druk: cz.-b.
Cena z okładki: 19,90 zł
"Panie Zygmuncie, jeśli jakimś cudem ten tekst dotrze do Pana, to proszę o kolejną część komiksowej autobiografii."
OdpowiedzUsuńDołączam się do apelu. Wyjątkowa opowieść w niczym nie ustępująca zagranicznym odpowiednikom.