(Recenzja) Było ich jedenaścioro

Za nami premiera pierwszego w tym roku tytułu od J.P.F. w ramach serii Mega Manga. Wydawnictwo nowy rok powitało mangą Było ich jedenaścioro autorstwa Moto Hagio. Jaki to tytuł? Czy warto po niego sięgnąć? Zapraszam na krótką wyliczankę.

A jak autorka: jej sylwetka przybliżona jest co prawda w artykule na końcu mangi, ale warto poświęcić Moto Hagio choć kilka zdań, chociażby z tego powodu, że na rynku komiksowym działa ona od ponad 43 lat co jest wynikiem wyjątkowym, musicie przyznać. W Japonii uznawana jest za jedną z pionierek shounen-ai, co w jakiś sposób widać również w recenzowanej mandze, ale o tym nieco później. Pośród 22 serii komiksowych, które stworzyła wiele jest tych z gatunku s-f. Kilka innych nagradzanych było w różnych konkursach. Chyba najważniejszym wyróżnieniem, które zdobyła to Osamu Tezuka Cultural Prize z 1997 roku. Polscy czytelnicy znają Moto Hagio głównie z wydanej w naszym kraju mangi Klan Poe.

B jak bohaterowie: Tych jest sporo więcej niż tylko tytułowa jedenastka. Graficznie są dopracowani w sposób bardzo zadowalający. Każdy posiada również indywidualne cechy jak wygląd czy sposób wysławiania się, który pozwala bez trudno odróżniać ich od siebie. Tylko nieznacznie gorzej wygląda to w kwestii zaprezentowania cech charakteru bohaterów. Tych, którzy odgrywają w mandze główne role poznamy dość szczegółowa, ale niestety część z nich po lekturze zostanie dla nas anonimowa. Cóż, mimo swojej objętości, nie starczyło w komiksie miejsca, aby skupić się na wszystkich postaciach.

D jak dodatki: "preorderowcy" otrzymali szereg ciekawych bonusów za zakup mangi w przedsprzedaży. Poza niższą od okładkowej ceny, dostali oni jeszcze komplet pocztówek z motywami z mangi oraz przypinkę. Ta druga jest o tyle cenna, że według wydawnictwa żadna z nich nie powtarza się. Wykonane zostały one bowiem z rysunków z oryginalnego wydania mangi.

G jak gender: Jak wspomniałem wcześniej, Moto Hagio jest jedną prekursorek shounen-ai i choć Było ich 11 jest tytułem s-f, to nie trudno odszukać tu elementy tego pierwszego gatunku. Szczególnie w pierwszej historii jest to widoczne, gdy bardzo dużo miejsca zajmuje kwestia płci jednego z bohaterów. Sam nie może się on zdecydować czy jest kobietą czy mężczyzną, a sytuacja nie zmienia się nawet, kiedy dochodzi do romansu z innym przedstawicielem płci męskiej. Wątek ten zajmuje bardzo dużo miejsca w mandze i w moim przekonaniu jest nieco zbyt nachalny, przysłaniając główną oś historii. Moim zdaniem element ten jest najsłabszą częścią mangi, psującą nieco odbiór całości, a w szczególności jej pierwszego rozdziału.

K jak kreska: ta u Moto Hagio jest bardzo charakterystyczna i to widać w tym tytule. Rysunki są bardzo delikatne i kobiece, a panowie piękni. "Piękni" i to w takim właśnie kobiecym znaczeniu tego słowa. Co poniektórych łatwo można zresztą pomylić z przedstawicielką płci "słabszej". Rysunki utrzymane są w starym klimacie, wykorzystywanym czy to w mangach czy anime wiele lat temu. Widać to również po sposobie kadrowania, który niekiedy wygląda, jak żywcem wyjęty z anime, emitowanych wiele lat temu na kanale Polonia 1. Mi taki starszy styl odpowiada i według mnie się broni, ale jest to kwestia gustu. Pani Hagio zdarzają się jednak słabsze momenty jak jeden z kadrów na stronie 181, na którym ukazała bardzo nienaturalne ułożenie nóg bohaterki. Drobny szczegół, który jednak zakuł mocno w oczy. Ciekawe jest też to, że manga ta prezentuje się zdecydowanie lepiej w czerni i bieli niż kolorze. Stron z kolorami jest przeszło 30, ale do mnie zdecydowanie bardziej przemówiły klasyczne mangowe rysunki.

S jak scenariusz: tu jest bardzo dobrze. Pomijając wspomnianą wcześniej „kwestię gender” historie są ciekawe. Pierwsza opiera się głównie na tajemnicy i nieprzewidywalności, druga natomiast to niemalże polityczny thriller w konwencji s-f. Na temat dodatkowych historii zamieszczonych na końcu mangi, napiszę tylko tyle, że są. Nie jestem, bowiem zwolennikiem takich dodatków, ale podejrzewam, że wielu z Was przypadną do gustu.

T jak tekst: jak zapewne wiecie (a ja już zdradziłem) Było ich jedenaścioro to nie tylko tytułowa historia, ale i jej kontynuacja oraz kilka dodatkowych, krótkich i humorystycznych historii. Wszystko razem daje nam 320 stron lektury co przy cenie niecałych 45zł (w preorderze jeszcze mniej) jest wynikiem bardzo przyzwoitym. Naprawdę sięgając po ten tytuł zarwiecie całkiem solidną porcję czasu tym bardziej, że to co charakteryzuje ten tytuł to naprawdę duża ilość tekstu, który często zajmuje więcej miejsca niż rysunki. Dla mnie to duży plus, a dla tłumacza duże wyzwanie. Z zadania wywiązał się on zresztą dobrze, choć w pewnym momencie wyłapałem błąd ortograficzny (kwestia korekty). Paweł Dybała zdecydował się również na zabieg wprowadzenia „gwary śląskiej”, która miała wyróżniać jednego z bohaterów na tle pozostałych. Nie miałem okazji czytać mangi w innym języku, ciężko więc odnieść mi się czy wszędzie zastosowano taki wyróżnik czy tylko nasza edycja ma coś takiego.

R jak różnice: ciekawy jest fakt, że choć obydwie historie są ze sobą powiązane, to moim zdaniem różnią się od siebie diametralnie. Było ich 11 to typowy komiks s-f, dziejący się na statku kosmicznym, na którym grupa młodzieńców przechodzi egzamin do akademii. Od samego początku dzieją się tam jednak niewytłumaczalne rzeczy. Zamiast dziesięciu zdających, na statku przebywa właśnie 11. Ponadto widać, że ktoś mąci i stara się przeszkadzać pozostałym w wykonaniu zadania, nie mówiąc już o tym, że jedna z postaci sprawia wrażenie jakby już kiedyś na tym statku była. Kontynuacja natomiast dzieje się w kilku zróżnicowanych miejscach i miastach, a poza s-f dostajemy też historię o polityce, zdradach, konfliktach zbrojnych i intrygach, które mają pomóc zdobyć władzę na najwyższych szczeblach. Kojarzy mi się ona nieco klimatem (nie wiem na ile słusznie) z kultową Diuną. Obydwie historie tak różne, a przy tym obie trzymające poziom. Te różnice w scenariuszu pozwalają czytelnikowi zobaczyć m.in. jak autorka radzi sobie z tak różnorodnymi tłami.

Z jak zakończenie: w moim przekonaniu po Było ich jedenaścioro warto sięgnąć. Tytuł, który nie jest może pozbawiony wad, ale którego czytanie sprawiło mi sporą przyjemność i mocno wciągnęło. Lektura, która ze względu na objętość zajmie Wam trochę więcej czasu niż jeden krótki wieczór. Nazwisko autorki samo w sobie również jest dobrą zanętą, aby sięgnąć po ten tytuł. W moim przekonaniu Wydawnictwo J.P.F. wkroczyło w nowy rok z prawdziwym przytupem, a przecież w kolejce czekają m.in. kolejne dzieła mistrza Junji Ito!

Było ich jedenaścioro

Scenariusz: Moto Hagio
Rysunek: Moto Hagio
Wydawnictwo: JPF - Japonica Polonica Fantastica
Wydanie I: 1/2014
Tytuł oryginalny: They Were Eleven
Liczba stron: 320
Format: A5
Oprawa: miękka w obwolucie
Papier: offsetowy
Druk: cz.-b.
Cena z okładki: 44,99 zł