(Recenzja) Junji Ito - "Czwórcio i Szostek - koci pamiętnik Junjiego Ito"

Zasadniczo nawet nie wiem jak zacząć tekst o „Kocim pamiętniku Junjiego Ito”... Zarówno sam pomysł, jak i całe wykonanie mógłby się wydawać tak dziwny, że aż trudny do ogarnięcia. Jako fan twórczości Japończyka nie mogłem sobie jednak odmówić zapoznania się z tym tytułem.

Ten swoisty pamiętnik to niezbyt długa, bo zaledwie stu stronicowa manga, opisująca prywatne życie twórcy i jego przygody z dwójką...kotów, które zamieszkały razem z nim i jego towarzyszką życia. Trochę to absurdalne, jak na pomysł na komiks, przyznacie? Znając twórczość Ito można byłoby założyć, że wyjdzie z tego niezły horror, że koty zaczną atakować ludzi, że zaczną zmieniać się w jakieś najdziwniejsze stwory, wywołując strach i, że w ogóle będzie „bleee” jak to zwykle przy jego twórczości. Szybko jednak okazuje się, że tym razem droga obrana przez mangake jest zupełnie inna, a snuta opowieść przyjmuje zupełnie nieoczekiwany, dla jego fanów, obrót. Otóż historia ta to dość groteskowa, ale jednak w miarę komediowa opowieść okraszona wywiadem, który udzielił on w 2009 roku.

W trakcie dziesięciu rozdziałów Ito ukazuje nam przygody związane z Czwórcią i Szóstkiem, czyli dwoma milusińskimi, którzy zostali sprowadzeni - wbrew początkowej niechęci autora - do rodzinnego domu. Nie spodziewajcie się tu jakiś nieprawdopodobnych sytuacji, gdyż wszystko toczy się wokół normalnego życia. Ito ukazuje tu zabawy ze zwierzakami, przedstawia proces ich akceptacji, a w końcu i zabieganie o względy i inne tego typu przyziemne sprawy. Robi to jednak na tyle umiejętnie, że momentami może być całkiem zabawnie. Ten radosny nastrój nieco kontrastuje, tworząc mocno groteskowy charakter, z kreską Japończyka. Ta jest dokładnie taka, jaka znamy z jego wcześniejszych mang. „Puste” oczy czy najbardziej niewiarygodne i powykrzywiane twarze przywodzą na myśl najgorsze koszmary i w żaden sposób nie pasują do lekkiej historii o kotach. Zabieg ten powoduje, że choć na planszach nie dzieje się nic strasznego, to czytelnik przez cały czas czyta tę mangę w napięciu, czekając na (wydaje się) nieunikniony swego rodzaju „jump scare”. Przyznać trzeba, że zabieg to naprawdę niezwykle oryginalny i budujący niezły klimat, którego z pewnością się nie spodziewamy i tak naprawdę nie oczekujemy.

Przyznaje się bez bicia, że z tą mangą, a szczególnie jej oceną, mam nie lada problem. Po pierwsze Ito zdecydowanie lepiej wypada w historiach grozy niż w gatunku „proza życia”. Owszem być może kociarzy opowieść o zabawach czy sprzątaniu po tych zwierzakach zaintryguje, natomiast myślę, że Japończyk skrzydła rozwija w pełni dopiero wówczas, gdy może ludzi postraszyć lub ich obrzydzić. Z drugiej jednak strony trudno nie docenić pomysłu, ale też wykonania i połączenia historii nieco komediowo-obyczajowej z typowo horrorową kreską,dającą w konsekwencji niezłą groteskę. Po drugie zastanawiam się też, dla kogo tytuł ten jest przeznaczony? Jak już wspomniałem, pierwszą z grup mogą być miłośnicy kotów, którzy od czasów „Cześć Michael!” nie mieli chyba zbyt wielu sposobności przeczytać niczego o tych czworonogach. Pytanie tylko, czy opinia mistrza grozy, która przylgnęła do Ito nie odstraszy potencjalnych czytelników stroniących od grozy? Czy jest to komiks dla fanów jego twórczości? Nie wiem. Z jednej strony to absolutnie nie jest ten Ito, którego znamy z dotychczasowej twórczości i „Kociego pamiętnika Junjiego Ito” nie powinniśmy traktować jako wyznacznik jego stylu, z drugiej jednak z ogromną przyjemnością i zaciekawieniem można spojrzeć na jego prace z zupełnie innej perspektywy. Komiks ten może być, i chyba wręcz powinien, traktowany w kategoriach ciekawostki wydawniczej. Warto byłoby jednak mieć na uwadze, aby nie oceniać twórczości Ito tylko po tym jednym tytule. Owszem daje on tu nam znać, że opinie o jego geniuszu nie są przesadzone, ale nie jest to też tytuł do końca miarodajny.

Najmocniejsza jego stroną w moim przekonaniu jest właśnie oprawa graficzna. Oprawa, w której mieszają się konwencje i, w której Ito potrafi wytworzyć ten nieprawdopodobny klimat, pełen niepokoju i strachu. Myślę, że i samo odwzorowanie zachowań i ruchów czworonogów udało mu się bez zarzutu.

Jak na tak krótki i niewielki objętościowo tomik, na ogromną pochwałę zasługuje jakość wydania. Poza główną historią i wspomnianym wcześniej wywiadem czytelnik znajdzie tu również kolorową galerię zdjęć obydwu kotów, czyli coś, co nie zdarza się często, i posłowie napisane przez Ito. Obwoluta jest efektowna jak zawsze, ale to, że kryje ona nie lada niespodziankę, będzie zapewne dla wielu z was zaskoczeniem. Ciekawe ilu czytelników odkryło zamieszczony na okładce pod obwolutą „easter egg”?

Cóż, podsumowując trudno jednoznacznie ocenić najnowszą propozycję J.P.F-u dla miłośników twórczości Ito. Spektakularny pomysł na autobiograficzną opowieść zapewne nie każdemu przypadnie do gustu, natomiast fani Japończyka zapewne i tak po nią sięgną, aby uzupełnić swoją kolekcję o tę pozycję. Reszta może potraktować to jako mangową ciekawostkę i sprawdzić jak można bawić się formą. W oczekiwaniu na kolejną odsłonę kolekcji grozy, pamiętnik może być chwilą dla każdego z kolei przyjemną chwilą oddechu.

Czwórcio i Szostek - koci pamiętnik Junjiego Ito

Scenariusz: Junji Ito
Reżyseria: Junji Ito
Seria:Czwórcio i Szóstek
Format:145x205 mm
Liczba stron:116
Oprawa:miękka z obwolutą
ISBN-13:9788374715485
Data wydania:22 maj 2017