(Recenzja) Janice P. Nimura - Córki samurajów w podróży życia. Ze Wschodu na Zachód i z powrotem

Japonia, dziś już nieco bardziej otwarta na „gaijinów” miała w swojej historii okres całkowitej izolacji od świata zewnętrznego. Japończycy nie mogli z kraju wyjechać, ale też nikt nie mógł do Japonii dotrzeć. Sytuacja zaczęła zmieniać się pod koniec XIX wieku, kiedy to „trochę” przymuszona do tego została przez dwukrotną wizytę komendanta Matthew Perrego, który demonstracją siły pokazał, że czas zakończyć izolację i otworzyć się na świat zewnętrzny. Od tego czasu powoli, ale systematycznie, Japonia przyjmowała obce wpływy i pokazywała innym swoje wartości. Sytuacja zmieniła się diametralnie na tyle, że w 1871 roku do Stanów Zjednoczonych wysłano trójkę młodych dziewcząt, które za granicą miały spędzić kilka lat i wrócić wyedukowanymi, aby móc z kolei wiedzę tą przekazać innym, ale też wpłynąć na modernizację kraju. I właśnie ten wątek japońskiej historii opisuje nowa publikacja Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego zatytułowana „Córki samurajów w podróży życia. Ze Wschodu na Zachód i z powrotem” autorstwa Janice P. Nimury.

To, co na wstępie rzuca się w oczy to efektowna, utrzymana nie tylko w orientalnym, ale i takim „dawnym” stylu okładka tej publikacji. Przywodzi ona od razu na myśl starsze publikacje traktujące o Japonii i tym samym bardzo mocno też przyciąga wzrok i zachęca do sięgnięcia po tę obszerną lekturę. Jeśli chodzi o ilość stron, to książka liczy ich sobie 384, natomiast samego właściwego tekstu jest nieco ponad 300. Co z resztą? Tutaj znajduje się miejsce nie tylko na przypisy, ale też bibliografię, z której korzystała autorka. Tym samym więc czytelnik dostaje możliwość sięgnięcia do innych źródeł.

Przechodząc jednak do tego, co najważniejsze, czyli treści książki to jak wspomniałem wcześniej, książka opowiada o podróży trójki Japonek Sutematsu Yamakawa, Shige Nagai i Ume Tsuda do Stanów Zjednoczonych. Dla dziewcząt było to wówczas ogromne przeżycie, gdyż nie dość, że nie opuszczały one wcześniej kraju, to jeszcze pochodziły z tradycyjnych samurajskich domów, gdzie otrzymywały stosowne wychowanie. Nijak się ono nie miało do tego, co miało nastąpić w chwilę po przybyciu na tak odległy im kontynent. W Stanach bohaterki z miejsca wywołały szok, zainteresowanie i stanęły niejako w „blasku fleszy”. Wyprawa do Stanów Zjednoczonych, przyjęcie wychowania, w końcu powrót do kraju opisuje recenzowana książką, zabierając nas w podróż życia tych kobiet. Podróż, trzeba to podkreślić niezwykle interesującą i ukazująca nie tylko różnice między obydwoma krajami, ale też drogę, jaką one musiały przebyć, aby odnaleźć się na obcej ziemi. Co nieco paradoksalne sytuacja ta miała miejsce dwukrotnie, gdyż wychowane w „amerykańskim duchu”, po powrocie do kraju przeżyły one swoiste deja vu. Temat ten również porusza książka Nimury. Ponadto pozycja ta jest doskonałym i niezwykle cennym obrazem Japonii przełomu wieków i przemian, które wówczas zachodziły. Wkomponowane w historię kobiet zdobywających wykształcenie wątki w sposób niezwykle obrazowy i wartościowy ukazują czym była wówczas Japonia, jakie panowały tam zwyczaje i jak różniła się ona od wskazanych Stanów Zjednoczonych. Muszę przyznać, że po trosze dzięki temu a po trosze dzięki niezwykle przystępnemu stylowi autorki, lektura była pasjonująca i w żadnym momencie nie nużyła, a wręcz odwrotnie ciężko było się od niej oderwać. Opierając się na różnorodnych źródłach, autorka cytowała m.in. listy pisane przez Japonki, co pokazuje, z jakim pietyzmem przygotowywała ona tę pracę.

Doskonała w całości jest też wielowątkowość tej publikacji. Z jednej strony czytamy o tym, jak wyglądała Japonia pod koniec XIX wieku, jakie zmiany w niej zachodziły i z jakimi trudnościami dla każdego się to wiązało, a z drugiej poznajemy też prywatne i często intymne losy każdej z trójki dziewcząt. Dzięki temu też ta publikacja wywołuje tak duże emocje u czytelnika i z tak dużym zainteresowaniem się ją czyta. „Córki samurajów…” to doskonały obraz ówczesnych czasów ze wszystkimi jej blaskami, cieniami i kontrowersjami. Autorka doskonale na nie wskazuje, przez co niekiedy może ona nas w pewien sposób zaszokować. Takie jednak to były czasy i trzeba o tym pamiętać, ale też o tym mówić.

Doprawdy ciężko jest w tej publikacji znaleźć jakiś gorszy element. Wszystko doskonale tu zagrało, dzięki czemu dostaliśmy nie tylko bardzo wartościową pozycję dla każdego miłośnika Japonii, dzięki której pozna on jej dawne losy, ale też otrzymaliśmy ciekawą książkę opisująca pasjonującą podróż trójki kobiet, które nie były tak naprawdę do niej przygotowane, a która to podróż znacząco wpłynęła na ich życia. Ukazane realia, panujące zasady i przykazania oraz pokazanie jak wyglądały ówczesne Stany i Japonia stworzyły dynamiczną i pełną intrygujących momentów przygodę, którą ze wszech miar warto przeżyć. Dlatego też gorąco was namawiam do lektury tej publikacji. Dla osób zaintrygowanych Japonią pozycja – zaryzykuje stwierdzenie – obowiązkowa.

Córki samurajów w podróży życia. Ze Wschodu na Zachód i z powrotem

Autor: Janice P. Nimura
Przekład: Barbara Gutowska-Nowak
Seria: Mundus
Liczba stron: 384
Format: 13,7x20,5 cm
Rok wydania: 2023
Data premiery: 05.10.2023
Data wydania e-booka: 11.10.2023